Ομιλία Βασίλη Κατσαφάδου
στο 3ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

      Αυτό το συνέδριο της παράταξης, με τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ να ζεσταίνει την ψυχή μας και να φλογίζει την καρδιά μας, πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία μιας μεγάλης συλλογικής προσπάθειας, μιας προσπάθειας όλων μας , για την αναγέννηση της παράταξης.Μιάς παράταξης που, παρά τα όποια δικά μας λάθη, αδικήθηκε, λοιδωρήθηκε και απαξιώθηκε με πρωτεργάτες ακροδεξιούς, δεξιούς και αριστερούς λαικιστές, οι οποίοι καβάλησαν πάνω στο κύμα της , εν πολλοίς δικαιολογημένης, οργής του κόσμου και έχτισαν πολιτικές , αναγορεύοντας το ΠΑΣΟΚ ως υπεύθυνο για όλα τα δεινά του τόπου. Τότε, το 2012, ήμουν και ο ίδιος  πρώτη φορά υποψήφιος βουλευτής, και έζησα στο πετσί μου το απίστευτο πολιτικό μπούλινγκ εκείνης της σκοτεινής εποχής σε βάρος του ΠΑΣΟΚ.

Από την πραγματικά εμπνευσμένη, ουσιώδη και μεστή χθεσινή ομιλία του Προέδρου, θα ήθελα να σταθώ σε 2-3 σημεία, τα οποία αποτελούν προτάγματα της πολιτικής μας και άπτονται της θεσμικής θωράκισης της χώρας και του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.

1.Το πρώτο είναι ο απόλυτος σεβασμός της διάκρισης των εξουσιών. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και να αποφασιστεί επιτέλους σε επόμενη συνταγματική αναθεώρηση η αλλαγή του τρόπου επιλογής της ηγεσίας της. Το σημερινό μοντέλο, της επιλογής της ηγεσίας από το υπουργικό συμβούλιο, δηλαδή απο την εκτελεστική εξουσία, είναι απαράδεκτο και προσβάλλει ευθέως την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.Το ΠΑΣΟΚ έχει προσφέρει προς την κατεύθυνση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης με τη θεσμοθέτηση του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων, τη θεσμοθέτηση της εκλογής από τους ίδιους τους δικαστές των διοικήσεων των δικαστηριακών οργανισμών της χώρας κ.α.

2.Το δεύτερο είναι η διασφάλιση της αξιοκρατίας και της ισότητας των ευκαιριών για όλους και ιδίως για τους νέους, τις γυναίκες, τις μειονότητες. Στον τομέα αυτό, η δημοκρατία μας καταφανώς πάσχει. Η ανέλιξη με τη βοήθεια φίλων, κολλητών ή προωθητικών μηχανισμών είναι σύνηθες φαινόμενο,ενώ επίσης σύνηθες είναι η παρεμπόδιση ανόδου αξίων ανθρώπων από διάφορα στεγανά και κυκλώματα. Αποτέλεσμα είναι να εμπαιδώνεται στην κοινωνία ένα αίσθημα απογοήτευσης και ήσσονος προσπάθειας, γεγονός που τραυματίζει και δηλητηριάζει τόσο τη δημοκρατία μας, όσο και το πολιτικό σύστημα. Το ΠΑΣΟΚ πρόσφερε πολλά και προς αυτή την κατεύθυνση με την μεγάλη τομή της θεσμοθέτησης του ΑΣΕΠ, το opengov κ.α., χρειάζεται όμως καθημερινή σύγκρουση με ό,τι αναπαράγει την μετριοκρατία και κρατά καθηλωμένη τη χώρα.

3.Το τρίτο είναι η διαφάνεια. Διαφάνεια παντού, διαφάνεια σε όλα. Η διαφθορά και οι ελαστικές συνειδήσεις, η Ελλάδα της αρπαχτής και των λαμογιών, πρέπει οριστικά να αποτελέσουν παρελθόν. Δεν γίνεται η χώρα να προχωρήσει μπροστά όσο θα υπάρχουν πελατειακά δίκτυα, μίζες, χαριστικές απευθείας αναθέσεις κλπ. Το ΠΑΣΟΚ και σε αυτόν τον τομέα έχει προσφέρει πολλά με τη θεσμοθέτηση της διαύγειας, της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης κλπ. Πρέπει όμως να γίνουν περισσότερα. Ο αγώνας ενάντια στη διαφθορά πρέπει να είναι διαρκής και να αποτελέσει σημαία της πολιτικής μας πρότασης

   Θεσμική θωράκιση και ενίσχυση του δημοκρατικού μας πολιτεύματος και ευλαβικός σεβασμός της διάκρισης των εξουσιών, αξιοκρατία παντού και για όλους και διαφάνεια σε όλα, αυτά μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό τρίπτυχο της νέας πολιτικής μας πρότασης για την προσέγγιση εκ νέου των παραδοσιακών ψηφοφόρων μας, της νέας γενιάς και των μη προνομιούχων της νέας εποχής. Και, τέλος, για να είναι αξιόπιστη η πρότασή μας αυτή θα πρέπει να υπηρετηθεί από τα κατάλληλα  πρόσωπα, πρόσωπα που θα έχουν αναδειχθεί από την κοινωνία και θα έχουν την έξωθεν καλή μαρτυρία για το ήθος και τη διαδρομή τους.    

   

 

Προτάσεις για το Σύνταγμα

Vasilis Katsafados

Όπως ειπώθηκε, είναι ανάγκη για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση, που θα σηματοδοτεί τη νέα εποχή στην οποία πρέπει να προχωρήσει η χώρα. Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα λιτό, απλό, λειτουργικό, βασισμένο στις αρχές της ελευθερίας και του κράτους δικαίου. Προσαρμοσμένου στις σύγχρονες ανάγκες της χώρας, χωρίς φλύαρες, ξεπερασμένες και περιττές διατάξεις, που θα εκφράζει και θα συμπυκνώνει ένα συνολικό αίτημα Ανόρθωσης.

Το νέο Σύνταγμα, αναφορικά με το πολιτικό σύστημα πρέπει:

  • Να αποτυπώνει νέες πολιτειακές ισορροπίες
  • Να διασφαλίζει την πλήρη διάκριση των εξουσιών
  • Να ενισχύει την πολιτική σταθερότητα
  • Να αποτυπώνει με σαφήνεια ότι η Ελλάδα είναι ένα σύγχρονο κοσμικό ευρωπαϊκό κράτος
  • Να καταργεί σκανδαλώδη προνόμια του πολιτικού συστήματος
  • Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα

Οι βασικές αλλαγές που προτείνονται είναι:

Χρειάζονται θεσμικά αντίβαρα (checks and balances) προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία που προέκυψε από την θεσμική υπέρ-ενίσχυση του πρωθυπουργού. Προτείνεται λελογισμένη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας για να εξισορροπηθεί το πλήρως πρωθυπουργό-κεντρικό μοντέλο.

 

• Ο Πρόεδρος να έχει τη δυνατότητα να συγκαλεί με δική του πρωτοβουλία το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, το οποίο από άτυπο αποκτά θεσμικό χαρακτήρα.

 

• Να μπορεί να ορίζει τους προέδρους των Ανεξάρτητων Αρχών από κατάλογο που προτείνει η Βουλή.

 

• Να επιλέγει την ηγεσία της Δικαιοσύνης από έναν μικρό κατάλογο με τους 3 επικρατέστερους μέσα από κατάλογο που έχει σταλεί στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής από τις ολομέλειες των Ανωτάτων Δικαστηρίων κι έχει αξιολογηθεί επίσης από το Υπουργικό Συμβούλιο(short list).

  • Η εκλογολογία που ξεκινάει σχεδόν την επομένη των εκλογών, δημιουργεί μόνιμο κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας. Δύο από τις πιο σημαντικούς λόγους πρόωρης προσφυγής στις κάλπες αποτελούν η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και η καταχρηστική εφαρμογή της πρόβλεψης του Συντάγματος περί αντιμετώπισης «εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας» για τη διάλυση της Βουλής. Γι΄αυτό, και προκειμένου να ενισχυθεί το κλίμα πολιτικής σταθερότητας προτείνεται:
  • Η αναθεώρηση του αρθρου 32 Σ. και συγκεκριμένα η μείωση στο ½ του όλου αριθμού των βουλευτών των ψήφων που απαιτούνται στην τρίτη ψηφοφορία για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, αντί για τα 3/5 που απαιτούνται σήμερα.
  • Η αναθεώρηση του άρθρου 41 παρ.2 Σ. Συγκεκριμένα, η διάλυση της Βουλής και η πρόωρη προσφυγή σε εκλογές από την κυβέρνηση που επικαλείται την ανάγκη αντιμετώπισης «εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας», να αποφασίζεται από τη Βουλή με πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών. Η κυβέρνηση πρέπει να εμφανιστεί ενώπιον της Βουλής και να εξηγήσει για ποιό λόγο συντρέχουν οι λόγοι διάλυσης της και ζητώντας ενισχυμένη πλειοψηφία γι΄αυτό. Έτσι θα είναι σαφώς πολύ δύσκολη η κατάχρηση του συγκεκριμένου άρθρου.
  • Το άρθρο 86, «περί ευθύνης υπουργών» είναι καιρός να αλλάξει, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα που πλήττουν βαρύτατα την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος. Δημιουργείται δικαστικό συμβούλιο με συμμετοχή βουλευτών, αλλά με πλειοψηφία ανώτατων δικαστών από τον Άρειο Πάγο και το ΣτΕ με κλήρωση, το οποίο κρίνει αν μια υπόθεση που αφορά πολιτικό πρόσωπο πρέπει να παραπεμφθεί στη Βουλή, έτσι ώστε η παραπομπή να μην γίνεται “αμελητί”. Η Βουλή με απλή πλειοψηφία αποφαίνεται για παραπομπή σε δίκη. Για τους υπουργούς καταργούνται οι ειδικές προβλέψεις παραγραφής και ισχύουν οι ίδιοι κανόνες παραγραφής με εκείνους των υπολοίπων πολιτών.

    Επίσης αναθεωρείται το άρθρο 62 που παρέχει ασυλία στους βουλευτές. Οι βουλευτές να μη διαθέτουν ασυλία αυτοδικαίως, αλλά να μπορούν να προσφεύγουν και να ζητούν την  προστασία της Βουλής μόνον όταν θεωρούν ότι η δίωξή τους είναι πολιτική ή καταχρηστική.

  • Η ηγεσία της Δικαιοσύνης επιλέγεται από κατάλογο προσώπων που προτείνεται από το κάθε Ανώτατο Δικαστήριο. Ο κατάλογος συζητείται στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής και στη συνέχεια στο Υπουργικό Συμβούλιο και κατατίθεται η μικρή λίστα των 3 επικρατεστέρων στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος τελικά επιλέγει από αυτήν.

  • Αλλαγή της απαιτούμενης πλειοψηφίας για τη στελέχωση των ανεξάρτητων αρχών στα 3/5, όχι πια της Διάσκεψης των Προέδρων αλλά της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας. H επιλογή του προέδρου των ανεξάρτητων αρχών, γίνεται από τον ΠτΔ από κατάλογο με τους 3 επικρατέστερους που προτείνει η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.

  • Ενίσχυση της παρουσίας μόνιμων αξιοκρατικά επιλεγμένων στελεχών στην κυβερνητική και κρατική πυραμίδα. Ανοικτές, διαφανείς και αξιοκρατικές προσκλήσεις ενδιαφέροντος για πλήρωση θέσεων με αυξημένη ευθύνη (γενικοί γραμματείς υπουργείων, πρόεδροι οργανισμών, σύμβουλοι και ειδικοί σύμβουλοι). Ασυμβίβαστο μεταξύ κομματικών αξιωμάτων και δημόσιων λειτουργιών, ειδικότερα μεταξύ της ιδιότητας του μέλους των ανώτερων οργάνων του κόμματος και έμμισθων πολιτικών θέσεων στον κυβερνητικό μηχανισμό, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

  • Μπορεί να αναθεωρηθεί η ίδια η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος που περιγράφεται στο άρθρο 110; Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, η διάταξη του άρθρου 110 Σ. μπορεί να αναθεωρηθεί, αφού δεν περιλαμβάνεται  στις διατάξεις που ρητά μνημονεύονται από το Σύνταγμα ως μη αναθεωρητέες, ούτε βέβαια μπορεί να θεωρηθεί ότι καθιρίζει τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος.

    Προτείνεται η Βουλή να μπορεί να προχωρήσει στην αναθεώρηση του άρθρου 110 του Συντάγματος , ώστε να προβλέπεται ότι η αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος να μορεί να γίνει  από τη Βουλή  με απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, χωρίς όμως  να απαιτείται προσφυγή στις κάλπες, όπως σήμερα ισχύει. Επίσης να προβλεφθεί ότι οι διατάξεις που αναθεωρούνται δεν θα  μπορούν να αναθεωρηθούν ξανά πριν από την πάροδο 5ετίας.

    • Ο έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων και των εκλογικών δαπανών ασκείται από επιτροπή η οποία συγκροτείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς.
    • Καθίσταται υποχρεωτική η ηλεκτρονική ανάρτηση των οικονομικών των κομμάτων στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ.